Gemeentelijke begraafplaatsen
In gemeente Bergen N.H. zijn 3 gemeentelijke begraafplaatsen in Bergen, Egmond aan Zee en Schoorl.
De begraafplaatsen zijn de moeite van een bezoek waard. Hier kunt u tot rust komen en de soms bijzondere kunst en grafstenen bekijken.
De gemeentelijke begraafplaatsen van Bergen zijn alle dagen van het jaar geopend. Na zonsondergang is toegang echter verboden.
Begraafplaats Egmond aan Zee
Op 3 februari 1903 werd de begraafplaats aan de Voorstraat in Egmond aan Zee in gebruik genomen. Rond 1900 leefde het merendeel van de inwoners in grote armoede. Door het toerisme kon het dorp al snel uitgroeien tot een badplaats en werd begraven in het dorp al snel niet wenselijk. Er moest een nieuwe begraafplaats komen.
Bijzonderheden
De begraafplaats kent een apart Rooms-Katholiek deel. Dit deel wordt door een bomenrij gescheiden van het overige gedeelte van de begraafplaats.
De Tweede Wereldoorlog was een ingrijpende periode in de geschiedenis van deze begraafplaats. Aan de kust spoelden regelmatig omgekomen bemanningsleden van bommenwerpers of gezonken schepen aan. De gemeenteveldwachter of postcommandant van de marechaussee moest dan proberen het slachtoffer te identificeren. Daarna werd het lichaam naar het lijkenhuisje op de begraafplaats gebracht. Op dit moment zijn er nog maar 3 van dergelijke graven aanwezig op de begraafplaats van Egmond.
Begraafplaats Bergen
Aan de Kerkedijk in Bergen werd van 1911 tot 1920 de nieuwe begraafplaats aangelegd. Deze moest de begraafplaats aan de Ruïnelaan vervangen. Eind 1921 - begin 1922 is deze begraafplaats in gebruik genomen. In 1947 was de 1e uitbreiding. Het is in het kunstenaarsdorp een plek vol verhalen en kunst.
Naast een aula heeft begraafplaats Bergen ook een urnenmuur en strooiveld. Sinds 2000 staat er een monument voor asverstrooiing en om overledenen te gedenken.
Bijzonderheden
Teer nagedachtenis van 2 verzetsmannen staat op deze begraafplaats een verzetsmonument. Het monument bestaat uit een gedenksteen van natuursteen, een beeld en een bevrijdingsboom. Deze boom werd in 1945 gepland. Het militair gedeelte van de begraafplaats is, samen met de Oosterbegraafplaats in Amsterdam, de grootste van Noord-Holland.
Er liggen veel bekende kunstenaars in Bergen begraven, zoals bijvoorbeeld Adriaan Roland Holst, Charley Toorop, Lucebert en Joost Zwagerman.
Begraafplaats Schoorl
In een Koninklijk Besluit bepaalde Willem I dat vanaf 1829 steden of dorpen met meer dan 1.000 inwoners niet meer binnen de bebouwde kom mochten begraven. De gemeenten Schoorl en Groet (toen nog zelfstandig) besloten samen een algemene en gecombineerde begraafplaats aan te leggen. Dit deden ze aan de Molenweg, toen nog de Doodweg. In de jaren ‘50 werd de begraafplaats uitgebreid, onder andere met een aula.
Het is bijzonder dat de oude entree met het bijbehorende baarhuisje nog apart in gebruik is. Het markeert het oude gedeelte en laat nog iets zien van de historische oorsprong.
Bijzonderheden
Op de eerste grafnummers staan de namen van het burgemeestersgeslacht Peeck. Deze familie heeft tussen 1825 en 1920 vier burgemeesters voortgebracht. Ook bijzonder is het grote orthodox kruis met zestien platte stenen op de grond. Deze plek herinnert aan een groep ontheemden van de Eerste Wereldoorlog.
De begraafplaats in Schoorl heeft een gedeelte waar militairen begraven liggen, die aan het begin van de Tweede Wereldoorlog langs de kust van Schoorl op het strand aanspoelden. Ieder jaar wordt op 4 mei namens de gemeente Bergen een krans bij de militairen gelegd.
Algemeen of particulier graf
Voor het begraven van een overledene kan worden gekozen tussen een particulier graf en een algemeen graf.
Algemeen graf
Een algemeen graf blijft eigendom van de gemeente, die ook de plek op de begraafplaats bepaalt. In een algemeen graf worden twee overledenen begraven die geen verbintenis met elkaar hebben. Dit graf wordt 10 jaar in stand gehouden en deze termijn kan niet worden verlengd.
Particulier graf
Bij een particulier graf kan zelf besloten worden welke overledenen in het graf worden begraven. Ook kan zelf de plaats op de begraafplaats worden uitgekozen. Een particulier graf wordt uitgegeven voor 10, 15 of 20 jaar. Deze termijn kan steeds met 5, 10, 15 of 20 jaar worden verlengd.
Asbestemming
Als een overledene is gecremeerd, zijn er diverse mogelijkheden voor de urn. Op de begraafplaats in Schoorl zijn urnengraven. In Egmond aan Zee en Bergen zijn een urnenmuur en urnengraven.
Nabestaanden kunnen ook de as van de overledene verstrooien en een gedenkplaatje laten plaatsen op het herdenkingsmonument. Dit kan op alle 3 de begraafplaatsen.
Begraafplaats als monument
Begraafplaatsen laten veel zien van de identiteit van de gemeenschap. Feitelijk is een begraafplaats een stenen archief. Op graftekens staan vaak de namen van lokaal belangwekkende personen en de beroepen die zij uitoefenden. Ook zijn de graftekens vaak ambachtelijk gemaakt en voorzien van funeraire symbolen.
In gemeente Bergen zijn 2 voormalige begraafplaatsen aangewezen als gemeentelijk monument. Deze begraafplaatsen staan vermeld op de monumentenlijst gemeente Bergen (mei2020) (pdf, 869 KB).
- oude deel van de begraafplaats aan de Slotweg in Egmond aan den Hoef en
- begraafplaats aan de Ruïnelaan in Bergen.
Op de 3 gemeentelijke begraafplaatsen, die nog in gebruik zijn, staan veel cultuurhistorisch waardevolle graftekens.
Deze begraafplaatsen zijn de afgelopen jaren door vrijwilligers en gemeente geïnventariseerd. De waardevolle graftekens zetten we sinds 2020 in het gemeentelijk grafregister. Daardoor kunnen de waardevolle graftekens voor de toekomst behouden blijven.