Cultureel erfgoed

Standbeelden van Jos Apeldoorn bij de St. Adelbertus put

Cultureel erfgoed draagt bij aan de identiteit van de gemeente. Het is van belang voor de kwaliteit van de leefomgeving. Daarom willen wij ons cultureel erfgoed behouden voor de toekomst.

Contact over erfgoed

Gemeente Bergen telt 243 beschermde monumenten (februari 2022):

  • 82 gemeentelijke monumenten
  • 29 provinciale monumenten
  • 132 rijksmonumenten
  • 2 panden hebben voorbescherming. Onderzoek voor een definitieve monumentenstatus loopt.

Een monument kan een gebouw zijn. Maar ook een civieltechnische bouwwerk, zoals bruggen of landschappelijke structuren. Voor ieder monument is een rapport opgesteld ter identificatie van het monument. Dit rapport noemen we de redengevende omschrijving.

Alle monumenten vindt u op de monumentenlijst gemeente Bergen (pdf, 295 KB).

Informatie over rijksbeschermde en provinciaal beschermde monumenten vindt u ook op de websites Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en provincie Noord-Holland

Beschermde dorpsgezichten

Het rijk heeft 3 beschermde dorpsgezichten aangewezen. De bescherming is geregeld via het omgevingsplan.

lees verder over monumenten verbouwen

In de grond ligt veel erfgoed verborgen. Dit kunnen vondsten zijn van bijvoorbeeld muntjes of potten. Maar ook delen van oude muren, of sporen van houten huizen waarbij je een soort ‘afdruk’ in de bodem ziet. Deze archeologische resten kunnen 100 jaar oud zijn, maar ook 3000 jaar oud.

Om dit bodemarchief te beschermen is archeologisch onderzoek soms noodzakelijk.

lees verder over archeologisch onderzoek

Begraafplaatsen laten veel zien van de identiteit van de gemeenschap. Feitelijk is een begraafplaats een stenen archief. Op graftekens staan vaak de namen van lokaal belangwekkende personen en de beroepen die zij uitoefenden. Ook zijn de graftekens vaak ambachtelijk gemaakt en voorzien van funeraire symbolen.

In gemeente Bergen zijn 2 voormalige begraafplaatsen aangewezen als gemeentelijk monument. Deze begraafplaatsen staan vermeld op de monumentenlijst gemeente Bergen (mei2020) (pdf, 869 KB).

  • oude deel van de begraafplaats aan de Slotweg in Egmond aan den Hoef en
  • begraafplaats aan de Ruïnelaan in Bergen.

Op de 3 gemeentelijke begraafplaatsen, die nog in gebruik zijn, staan veel cultuurhistorisch waardevolle graftekens.

Deze begraafplaatsen zijn de afgelopen jaren door vrijwilligers en gemeente geïnventariseerd. De waardevolle graftekens zetten we sinds 2020 in het gemeentelijk grafregister. Daardoor kunnen de waardevolle graftekens voor de toekomst behouden blijven.

De erfgoedwet regelt de omgang met erfgoed, archeologische waarden, rijksmonumenten en beschermde dorpsgezichten.

De omgang met erfgoed geregeld in de beleidsnota cultuurhistorie en de erfgoedverordening gemeente Bergen NH

In de beleidsnota Cultuurhistorie (pdf, 3 MB) staan onder andere de volgende uitgangspunten.

  • Naarmate de ontwikkelingslocatie een grotere cultuurhistorische waarde heeft, wordt de cultuurhistorie eerder in de besluitvorming betrokken.
  • Bij ruimtelijke ingrepen wordt niet alleen onderzocht welke archeologische, maar ook welke andere cultuurhistorische waarden in het geding zijn.
  • Cultuurhistorie betreft een zaak van de hele samenleving. Toegankelijkheid en ontsluiting van de cultuurhistorie is voor bewoners én bezoekers.
  • Cultuurhistorie betreft het object in zijn omgeving, maar ook de omgeving als zodanig.
  • De diverse kernen van Bergen hebben elk een eigen karakter of identiteit. De kernen staan niet los van het landschap maar zijn daarin opgenomen. Het landschap heeft ook een identiteit. Samen vormen deze componenten de identiteit van de gemeente Bergen.

Bij de nota hoort de cultuurhistorische atlas en 8 verbeeldingen.