Cultureel erfgoed

beelden bij de St. Adelbertusput door Jos Apeldoorn
Standbeelden van Jos Apeldoorn bij de St. Adelbertus put

Cultureel erfgoed draagt bij aan de identiteit van de gemeente. Het is van belang voor de kwaliteit van de leefomgeving. We zetten ons daarom in om ons cultureel erfgoed te behouden voor de toekomst.

Monumenten

Gemeente Bergen telt 243 beschermde monumenten (februari 2022):

  • 82 gemeentelijke monumenten
  • 29 provinciale monumenten
  • 132 rijksmonumenten
  • 2 panden hebben voorbescherming. Onderzoek voor een definitieve monumentenstatus loopt.

Een monument kan een gebouw zijn. Maar ook een civieltechnische bouwwerk, zoals een brug of landschappelijke structuur. Voor ieder monument is een rapport opgesteld om het monument te identificeren. Dit rapport noemen we de ‘redengevende omschrijving’.

Alle monumenten vindt u op de monumentenlijst gemeente Bergen (pdf, 299 KB).

Informatie over rijksbeschermde en provinciaal beschermde monumenten vindt u ook op de websites Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed(Verwijst naar een externe website) en provincie Noord-Holland(Verwijst naar een externe website)

Beschermde dorpsgezichten

Het rijk heeft 3 beschermde dorpsgezichten aangewezen. De bescherming is geregeld via het omgevingsplan.

lees verder over monumenten verbouwen

Archeologisch erfgoed

In de grond ligt veel erfgoed verborgen. Dit kunnen vondsten zijn van bijvoorbeeld muntjes of potten. Maar ook delen van oude muren, of sporen van houten huizen waarbij je een soort ‘afdruk’ in de bodem ziet. Deze archeologische resten kunnen 100 jaar oud zijn, maar ook 3000 jaar oud.

Om dit bodemarchief te beschermen is archeologisch onderzoek soms noodzakelijk.

lees verder over archeologisch onderzoek

Begraafplaatsen

Begraafplaatsen laten veel zien van de identiteit van de gemeenschap. Feitelijk is een begraafplaats een stenen archief. Op graftekens staan vaak de namen van lokaal belangwekkende personen en de beroepen die zij uitoefenden. Ook zijn de graftekens vaak ambachtelijk gemaakt en voorzien van funeraire symbolen.

In gemeente Bergen zijn 2 voormalige begraafplaatsen aangewezen als gemeentelijk monument. Deze begraafplaatsen staan vermeld op de monumentenlijst gemeente Bergen (mei2020) (pdf, 869 KB).

  • Oude deel van de begraafplaats aan de Slotweg in Egmond aan den Hoef.
  • Begraafplaats aan de Ruïnelaan in Bergen.

Op de 3 gemeentelijke begraafplaatsen die nog in gebruik zijn, staan veel cultuurhistorisch waardevolle graftekens.

Deze begraafplaatsen zijn de afgelopen jaren door vrijwilligers en gemeente geïnventariseerd. De waardevolle graftekens zetten we sinds 2020 in het gemeentelijk grafregister. Daardoor kunnen de waardevolle graftekens voor de toekomst behouden blijven.

Beleid en regels

De erfgoedwet(Verwijst naar een externe website) regelt hoe we omgaan met erfgoed, archeologische waarden, rijksmonumenten en beschermde dorpsgezichten.

De omgang met erfgoed is geregeld in de beleidsnota cultuurhistorie (pdf, 3 MB) en de erfgoedverordening gemeente Bergen NH(Verwijst naar een externe website).

In de beleidsnota cultuurhistorie staan onder andere de volgende uitgangspunten.

  • Naarmate de ontwikkelingslocatie een grotere cultuurhistorische waarde heeft, betrekken we de cultuurhistorie eerder in de besluitvorming.
  • Bij ruimtelijke ingrepen onderzoeken we niet alleen welke archeologische, maar ook welke andere cultuurhistorische waarden in het geding zijn.
  • Cultuurhistorie betreft een zaak van de hele samenleving. Toegankelijkheid en ontsluiting van de cultuurhistorie is voor bewoners én bezoekers.
  • Cultuurhistorie betreft het object in zijn omgeving, maar ook de omgeving als zodanig.
  • De diverse kernen van Bergen hebben elk een eigen karakter of identiteit. De kernen staan niet los van het landschap maar zijn daarin opgenomen. Het landschap heeft ook een identiteit. Samen vormen deze componenten de identiteit van de gemeente Bergen.

Bij de nota hoort de cultuurhistorische atlas en 8 verbeeldingen:

Vernieuwen erfgoedbeleid

We werken aan het vernieuwen van het erfgoedbeleid. De nota Cultuurhistorie vervangen we in 2025 door:

Een programma Erfgoed (Erfgoedprogramma)

  • Hierin beschrijven we hoe we de doelen voor erfgoed uit de omgevingsvisie willen waarmaken.
  • Erfgoed is overal om ons heen. Het gaat over monumenten, historisch landschap en archeologie.
  • Maar erfgoed gaat ook over verhalen en tradities.

Het deelprogramma Beeldbepalend erfgoed

  • Hierin werken we het doel uit om gebouwen en objecten als beeldbepalend erfgoed te beschermen.
  • Beeldbepalende gebouwen zijn historische gebouwen die onvoldoende aantoonbare waarde hebben om als monument te beschermen. Maar ze hebben wel een grote waarde voor het historische straatbeeld.
  • In het centrum van Egmond aan Zee en het van Reenenpark te Bergen is een proefonderzoek naar beeldbepalende gebouwen (pdf, 7 MB) uitgevoerd. 
Scroll naar boven naar het begin van de paginainhoud